Ο Στυλιανός Κυριακίδης (4 Μαΐου 1910--10 Δεκεμβρίου 1987), ήταν Έλληνας αθλητής από την Πάφο της Κύπρου, δρομέας ημιαντοχής και αντοχής και μέλος της ελληνικής εθνικής ομάδας στίβου. Υπήρξε Πανελληνιονίκης, Βαλκανιονίκης, νικητής στους Παγκύπριους αγώνες και έλαβε μέρος σε δύο Ολυμπιάδες (Βερολίνο 1936, Λονδίνο 1948).
Έμεινε γνωστός για την μεγάλη νίκη του στον Μαραθώνιο της Βοστώνης το 1946 που την εποχή εκείνη ήταν μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του ελληνικού αθλητισμού. Ήταν ο πρώτος αθλητής εκτός Αμερικής-Καναδά που νίκησε στον Μαραθώνιο της Βοστώνης και ο πρώτος που χρησιμοποίησε χρονομετρητή χειρός.
Το 1946, ο 36χρονος Στέλιος Κυριακίδης αποφάσισε να συμμετάσχει στον περίφημο πεντηκοστό Διεθνή Μαραθώνιο της Βοστώνης (42.195 μ.), μετά από τιμητική πρόσκληση των διοργανωτών. Τα γεγονότα ότι λόγω της Κατοχής ήταν αδύναμος και υποσιτισμένος, ότι είχε πέντε χρόνια να αγωνιστεί σε Μαραθώνιο και η έλλειψη προπόνησης, προκαλούσαν την σύζυγό του: «Είσαι τρελός; Έτσι κοκαλιάρης όπως είσαι θα πεθάνεις!». Έτσι ξεκίνησε τις προπονήσεις ακόμη και μέσα στο χιόνι, ενώ κάποια στιγμή λιποθύμησε από την εξάντληση. Όμως, ο Σ.Ε.Γ.Α.Σ. αδυνατούσε να στείλει βεβαίωση-πιστοποίηση ερασιτέχνη αθλητή. Ούτε βίζα μπορούσε να βγάλει καθώς ήταν προνόμιο μόνο Αμερικανών υπηκόων, αλλά με την βοήθεια του πρόξενου, τον οποίο γνώριζε, την απέκτησε. Παρόλα αυτά το ταξίδι με το πλοίο θα του στερούσε απαραίτητες προπονήσεις ή ακόμη και την συμμετοχή του στον αγώνα, ενώ το αεροπορικό εισιτήριο για Παρίσι κόστιζε 575 δολάρια, με τον ίδιο να δηλώνει: «Όταν άκουσα το ποσόν τρελάθηκα. Εκείνη την ημέρα θα πήγα 30 φορές πάνω κάτω την οδό Σταδίου». Μετά από αντιρρήσεις της συζύγου του, πούλησε την ηλεκτρική κουζίνα και το ραδιόφωνό τους, ενώ κατάφερε να λάβει και από την Δ.Ε.Η., όπου δούλευε, επιταγή 1.000 δολαρίων (από την ταραχή του ξέχασε να ευχαριστήσει). Όταν η τράπεζα αρνήθηκε να του δώσει συνάλλαγμα είπε αγανακτισμένος στον διευθυντή: «Τρέχω για την Ελλάδα από το 1933. Αγωνίζομαι για τη γαλανόλευκη. Δεν είμαι κανένας τυχοδιώκτης».
Τελικά, στις 4 Απριλίου 1946 επιβιβάστηκε για πρώτη φορά σε αεροπλάνο, πετώντας για Αμερική.
Στην Αμερική, οι γιατροί πίστευαν πως θα πέθαινε από εξάντληση κατά την διαδρομή, καθώς ήταν εξαιρετικά αδύναμος και καχεκτικός, αλλά οι αντιρρήσεις τους ξεπεράστηκαν από την αθλητική ομοσπονδία.
Πριν τον αγώνα όλοι οι αθλητές έπρεπε να περάσουν από γιατρό. Πάει και ο Κυριακίδης, τον εξετάζουν οι Αμερικάνοι και του λένε: «Δεν μπορείς να τρέξεις».
- Μα, γιατί; Γιατί δεν μπορώ ενώ έκανα τόσο ταξίδι;
- Είσαι πολύ αδύναμος, νεαρέ Έλληνα. Θα πεθάνεις στον δρόμο από την εξάντληση, έτσι κοκαλιάρης όπως είσαι. Δεν θα αντέξεις ούτε για μερικά χιλιόμετρα.
Παίρνει ουσιαστικά την προσωπική ευθύνη και λέει «φέρτε μου το χαρτί να το υπογράψω ότι θα τρέξω κι αναλαμβάνω όποιον κίνδυνο υπάρχει για την ζωή μου. Θα τρέξω κι ας πεθάνω εδώ πέρα».
Προπολεμικά ο Κυριακίδης είχε συμμετάσχει στον Μαραθώνιο της Βοστώνης του 1930, εγκαταλείποντας λόγω των καινούργιων αθλητικών υποδημάτων που του είχαν χαρίσει Έλληνες ομογενείς και τα οποία τον πλήγωσαν. Κατά την παραμονή του στην Αμερική υποσχέθηκε πως δεν θα εγκατέλειπε ξανά λέγοντας: «Ήρθα να τρέξω για επτά εκατομμύρια πεινασμένους Έλληνες». Ο μάγειρας του ξενοδοχείου όπου διέμενε ήταν Έλληνας ομογενής και τον βοήθησε να πάρει πέντε κιλά μέσα σε λίγες ημέρες. Την ημέρα του αγώνα, όμως, οι γιατροί είχαν και πάλι τις ενστάσεις τους, σχετικά με την υγεία του Κυριακίδη. Έτσι υπέγραψε υπεύθυνη δήλωση, σύμφωνα με την οποία ήταν ενήμερος για τους κινδύνους, αναλαμβάνοντας όλη την ευθύνη (κάποιες εφημερίδες τον αποκαλούσαν «ο κοκκαλιάρης 'Ελληνας»).
Κατά τις 12:00, στις 20 Απριλίου 1946, δόθηκε η εκκίνηση του Μαραθωνίου της Βοστώνης. Οι κύριοι διεκδικητές της νίκης ήταν ο Αμερικανός Τζόνυ Κέλυ (2 νίκες, 7 δεύτερες θέσεις, 61 συμμετοχές) και ο Καναδός Ζεράρντ Κοτέ (4 νίκες). Πριν τον αγώνα κάποιος έδωσε στον Κυριακίδη ένα διπλωμένο χαρτάκι να το διαβάσει λίγο πριν την έναρξη. Από την μια πλευρά έγραφε «Ή ταν ή επί τας» και από την άλλη «Νενικήκαμεν». Είχε ζητήσει από την επιτροπή να αγωνιστεί με τον αριθμό 7 (τυχερός αριθμός στην Αρχαία Ελλάδα) και έτσι του δόθηκε το 77 (δυο φορές τυχερός). Ακολουθώντας την τακτική που ακολουθούσε πάντα, δεν σπατάλησε δυνάμεις από την αρχή αλλά επιτάχυνε από το μέσον της διαδρομής (είχε βάλει σαν «σημάδια» διάφορα κτήρια, τοποθεσίες και τα παντελονάκια των συναγωνιστών του). Επίσης κοιτούσε μόνο μπροστά αναφέροντας: «όταν ένας μαραθωνοδρόμος κοιτάζει πίσω του, δίνει φτερά στον αντίπαλο». Στα τελευταία χιλιόμετρα προπορευόταν μαζί με τον Τζόνυ Κέλυ. Τόσο ομογενείς όσο και Αμερικανοί τον ενθάρρυναν, ενώ ένας ομογενής θέλοντας να τον βοηθήσει, του προσέφερε ένα πορτοκάλι χτυπώντας τον ενθαρρυντικά στην πλάτη και μπερδεύτηκε στα πόδια του, κάνοντάς τον να χάσει ρυθμό και έδαφος. Κάποιος άλλος Έλληνας του φώναξε: «Καλά πας, Στέλιο! Έστω δεύτερος». Παρακάτω, ένας Αμερικανός δημοσιογράφος που παρακολουθούσε τον αγώνα με αυτοκίνητο, τον πληροφόρησε: «ο Κέλυ «έσπασε», είναι ώρα να φύγεις». Τότε συνέβη κάτι, που ο Κυριακίδης θυμόταν με συγκίνηση: «...ένας ηλικιωμένος Έλληνας να τραβάει τα μαλλιά του και να λέει: Για την Ελλάδα Στέλιο μου! Για τα παιδιά σου!». Τότε ο Στέλιος Κυριακίδης έδωσε όλα τα σωματικά του αποθέματα κατακτώντας την νίκη, φωνάζοντας στον τερματισμό: «For Greece!» (Για την Ελλάδα).
Ο χρόνος του 2:29:27 αποτέλεσε τον καλύτερο στην Ευρώπη και για 22 χρόνια τον καλύτερο στην Ελλάδα.
Οι Αμερικανοί τον αποκάλεσαν «ο απόγονος του Φειδιππίδη» και σε ερώτηση που του τέθηκε: «Τι θα ήθελες να κάνουμε για σένα;», -ενώ του προσφέρθηκαν χρήματα για να γίνει επαγγελματίας αθλητής και είχε προτάσεις από το Χόλιγουντ για να γίνει ηθοποιός- απάντησε: «Για μένα τίποτα. Μόνο για την Ελλάδα…», επιμένοντας: «Σας παρακαλώ, μην ξεχάσετε τη χώρα μου». Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τρούμαν καλεί τον Κυριακίδη στον Λευκό Οίκο, μαζί με τον δεύτερο, τον Αμερικάνο Τζόνι Κέλι. Ρωτάει ο Χάρι Τρούμαν τον Τζόνι Κέλι: «Καλά, βρε παιδί μου. Πώς έχασες απ’ αυτόν τον κοκαλιάρη (σ.σ. έτσι τον έλεγαν οι εφημερίδες) κι αδύναμο Έλληνα;». Ο Τζόνυ Κέλυ (ήταν ο επικρατέστερος για τη νίκη) απάντησε: «Πως θα μπορούσα να κερδίσω ποτέ έναν τέτοιον αθλητή; Εγώ έτρεχα για τον εαυτό μου κι αυτός για μια ολόκληρη πατρίδα». Αργότερα, ο Κυριακίδης τηλεγράφησε στην Δ.Ε.Η.: «Ενίκησα με δεύτερον τον Κέλυ και τρίτον τον Κοτέ. Αγών σκληρός. Ευτυχής διότι ενίκησα». Την επομένη του αγώνα στην εφημερίδα της Βοστώνης (Boston Sunday Post), στο άρθρο «Η νίκη ανήκει σε δύο έθνη», ο δημοσιογράφος είχε γράψει: «Έχω ξαναδεί πολλούς αθλητές να κλαίνε είτε από χαρά για το θρίαμβό τους είτε από λύπη για την ήττα τους. Αυτός ο Αθηναίος (καταγωγή απο την Πάφο) με τα ευγενή αισθήματα δάκρυσε αληθινά, με δάκρυα που έβγαιναν μέσα από τη δυνατή ελληνική καρδιά του. Μια καρδιά που δεν τον πρόδωσε στα 26 μίλια που διήνυσε, αλλά που κόντεψε να σπάσει όταν έφτασε στο τέρμα, τόσο από περηφάνια για τη νίκη του όσο και από θλίψη για τις κακουχίες που περνούσε η πατρίδα του».
Το «Πακέτο Κυριακίδη» Ο Στέλιος Κυριακίδης, μετά τον αγώνα έμεινε για περίπου ένα μήνα στην Αμερική, αποσκοπώντας στην συγκέντρωση βοήθειας για την Ελλάδα, καθώς η νίκη του είχε προκαλέσει την συμπάθεια σε Αμερικανούς και κυρίως σε Έλληνες ομογενείς. Τελικά το ποσό που κατάφερε να συγκεντρώσει έφθασε τα 250.000 δολάρια, ενώ η οικογένεια Λιβανού έστειλε δύο πλοία με είδη πρώτης ανάγκης (τρόφιμα, ρούχα και φάρμακα). Η βοήθεια αυτή ονομάστηκε «Πακέτο Κυριακίδη». Τον Μάιο του 1947, ως απόρροια της δημοσιότητας που είχε δοθεί στην κατάσταση της Ελλάδας, λόγω του Μαραθωνίου της Βοστώνης, τέθηκε σε εφαρμογή εσπευσμένη οικονομική βοήθεια από την Αμερική (400.000 δολάρια), πριν το Σχέδιο Μάρσαλ. Ένας λαός που πέθαινε στους δρόμους από την εισβολή του ναζισμού και τον Εμφύλιο, μπόρεσε να χαμογελάσει ξανά απ’ αυτόν τον τεράστιο Έλληνα. Στις 23 Μαΐου 1946, ο Κυριακίδης επέστρεψε στην Ελλάδα, όπου περίπου ένα εκατομμύριο Έλληνες τον υποδέχθηκαν με τιμές ήρωα. Έπειτα, πραγματοποιήθηκε επίσημη τελετή στους Στύλους του Ολυμπίου Διός, όπου ο λόγος του δακρυσμένου Κυριακίδη (δήλωνε: «Είμαι υπερήφανος που είμαι Έλλην») συγκίνησε το πλήθος. Η επιστροφή στο σπίτι του στην Φιλοθέη κράτησε 8 ώρες. Για πρώτη φορά μετά την Κατοχή, φωταγωγήθηκε η Ακρόπολη προς τιμήν του.
Το άρθρο είναι του Βασίλη Γαλούπη για το: gazzeta.gr
Ο αείμνηστος Φρέντυ Γερμανός είχε κάνει μια εξαιρετική εκπομπή για τον Κυριακίδη το 1981, απόσπασμα της οποίας μπορείτε να παρακολουθήσετε από το βίντεο που παραθέτουμε.
Αυτός ήταν, λοιπόν, ο Στέλιος Κυριακίδης…
http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=fe3wB7iAh_g
«Ήρθα να τρέξω
για επτά εκατομμύρια πεινασμένους Έλληνες»
«κάποιες
εφημερίδες τον αποκαλούσαν «ο κοκκαλιάρης 'Ελληνας»
«...ένας
ηλικιωμένος Έλληνας να τραβάει τα μαλλιά του και να λέει: Για την Ελλάδα Στέλιο
μου! Για τα παιδιά σου!». Τότε ο Στέλιος Κυριακίδης έδωσε όλα τα σωματικά του αποθέματα κατακτώντας
την νίκη, φωνάζοντας στον τερματισμό: «For Greece!» (Για την Ελλάδα).»
«Οι Αμερικανοί
τον αποκάλεσαν «ο απόγονος του Φειδιππίδη» και
σε ερώτηση που του τέθηκε (από το κράτος των ΗΠΑ): «Τι θα ήθελες να κάνουμε για σένα;», -ενώ του
προσφέρθηκαν χρήματα για να γίνει επαγγελματίας αθλητής και είχε
προτάσεις από το Χόλιγουντ για να γίνει ηθοποιός- απάντησε: «Για μένα
τίποτα. Μόνο για την Ελλάδα…», επιμένοντας: «Σας παρακαλώ, μην ξεχάσετε τη χώρα μου»
«ένα
εκατομμύριο Έλληνες τον υποδέχθηκαν με τιμές ήρωα».
«Είμαι
υπερήφανος που είμαι Έλλην»
Αυτό το άρθρο δεν είναι απλά ένα αφιέρωμα προς τον Μεγαλο Έλλην Κύπριο Πάφιο, Στυλιανό Κυριακίδη. Μέσα από αυτό το άρθρο θέλησα να δείξω σε όλους τους Έλληνες, πώς σκέφτονταν οι Έλληνες Κύπριοι πριν από μόλις δυο-τρεις γενιές. Όταν έλεγαν «Πατρίδα» και «Ελλάδα» εννοούσαν την κυρίως Ελλάδα με αναπόσπαστο κομμάτι της την Κύπρο, αλλά και όλες τις αλύτρωτες περιοχές που δεν κατάφεραν να ενωθούν με το ελλαδικό μας κράτος. Αυτός ο τρόπος σκέψης ήταν στη συνείδηση τους, δεν ήταν απλά μερικά συνθήματα που φωνάζουν σήμερα στα γήπεδα και στις πορείες. ΟΛΟΙ οι Έλληνες Κύπριοι σκέφτονταν έτσι. Αριστεροί, δεξιοί, κομμουνιστές, εθνικιστές, ΟΛΟΙ! Σήμερα οι Έλληνες Κύπριοι όταν λένε «πατρίδα» εννοούν μόνο την Κύπρο, και όταν λένε Ελλάδα εννοούν έναν, ξεχωριστό, έναν άλλο τόπο. Τότε δεν τους ένοιαζε που η Κύπρος δεν ανήκε στο ελλαδικό κράτος, δεν τους ένοιαζε που τα διαβατήρια τους έγραφαν, Nationality: British. Σημασία για αυτούς δεν είχαν τα κράτη και οι ιθαγένειες. Σημασία είχε η εθνότητα. Σημασία είχε η ΕΛΛΑΔΑ.Οι Έλληνες Κύπριοι τότε πεινούσαν, ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΙΝΟΥΣΑΝ και όχι όπως σήμερα που μεμψιμοιρούμε επειδή δεν έχουμε iPhone. Κι όμως η μοναδική τους έγνοια ήταν να ενωθεί η Κύπρος με την κυρίως Ελλάδα, που ήταν αναφαίρετο, ιστορικό, εθνοτικό δικαίωμά τους.
Στα αρχαϊκά και στα κλασσικά χρόνια υπήρχαν εκατοντάδες ελληνικές πόλεις-κράτη (13 στην Κύπρο το 800π.Χ.). Στους πανελλήνιους Ολυμπιακούς Αγώνες, μαζεύονταν Έλληνες αθλητές από την ιβηρική χερσόνησο μέχρι και τον Εύξεινο Πόντο. Αρχικά οι Ελλανοδίκες έπρεπε να κρίνουν αν ένας αθλητής δικαιούτο να λάβει μέρος, μόνον αν ήταν ελεύθερος πολίτης/οπλίτης, και μόνον αν ήταν Έλληνας. Υπήρχε τεράστια έχθρα και μίσος μεταξύ μερικών πόλεων-κρατών, αλλά στους Ολυμπιακούς Αγώνες δεν είχε απολύτως καμία σημασία ο τόπος καταγωγής σου, το κράτος σου. Το μόνο που μετρούσε ήταν να ήσουν Έλληνας. Το έθνος: το όμαιμον, το ομόγλωσσον, το ομόθρησκον, το ομότροπον.
Ήμαστε ένα έθνος που χαρακτηριστικό του είναι η λήθη. Ο τρόπος σκέψεις μας άλλαξε μέσα σε μόλις δυο-τρεις γενιές. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε εμείς οι Νεοέλληνες είναι να διαβάζουμε όσο το δυνατόν περισσότερο, τουλάχιστο για να μην ξεχάσουμε ποιοι είμαστε και από ποιους καταγόμαστε.
Αντιγραφή-επικόλληση από προηγούμενο άρθρο μου…
Οι παλιές γενιές των Ελλήνων Κυπρίων όταν έλεγαν «η πατρίδα μου», δεν εννοούσαν την Κύπρο μόνο. Πατρίδα αποκαλούσαν την κυρίως Ελλάδα με αναπόσπαστο κομμάτι της την Κύπρο.
«Ιδιαίτερα η Πατρίδα μας κάτω από την αντάρτικη δράση των Κομμουνιστών, με ματωμένο το μέτωπο αγωνίζεται για να διασώσει την Μακεδονία από τα χέρια των Βουλγάρων που νομίζουν ότι είναι δυνατόν να πάρουν την Θεσσαλονίκη. Τότε μόνον θα γίνει αυτό, όταν πτώματα τα κορμιά μας τα πατήσουν». Πατρίδα μας αποκαλεί την Ελλάδα, άσχετα με το ότι η Κύπρος δεν ανήκε στο Ελληνικό Βασίλειο. Τότε για τους Έλληνες Κυπρίους, η Κύπρος ήταν κομμάτι της Ελλάδας. «Εμπρός, λοιπόν, ακρίτες των Εθνικών μας επάλξεων. Ας της δώσουμε το κάθε τι. Και την ζωή μας ακόμα. Γιατί αν πραγματικά μια φορά κανείς πεθαίνει, το να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα, θεία είναι η δάφνη». -ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΑΤΣΗΣ- (Θεσσαλονίκη 1946)
«Τι σήμερα τι αύριο; Όλοι πεθαίνουν μια μέρα. Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα. Ώρα 7:30. Η πιο όμορφη μέρα της ζωής μου. Η πιο όμορφη ώρα. Μη ρωτάτε γιατί.»
-ΕΥΑΓΟΡΑΣ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙΔΗΣ-
Όταν έλεγαν «Ελλάδα» δεν εννοούσαν το ελλαδικό κράτος (όπως κάνετε εσείς σήμερα), εννοούσαν την κυρίως Ελλάδα με αναπόσπαστο κομμάτι της, την Κύπρο.
Δεν θα αλλάξουμε εμείς σήμερα την έννοια της λέξης «ΕΛΛΑΔΑ» και «ΠΑΤΡΙΔΑ».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου